Σταμάτα να κατηγορείς συνέχεια τον εαυτό σου

Σήμερα θα μιλήσουμε για έναν χρυσό κανόνα που εφαρμόζω στην ζωή μου, εδώ και πολλά χρόνια, και με έχει σώσει από πολλές άσχημες και κακοποιητικές για την ψυχολογία μου καταστάσεις. Και αυτός είναι ο εξής: Δεν κατηγορώ ποτέ τον εαυτό μου όταν δεν έχω να φταίξω κάπου. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να αντιληφθούμε όταν μια κατηγορία μας χτυπάει την πόρτα και μας ζητά να την δεχτούμε. Και πολλοί έχουμε μεγαλώσει σε οικογένειες και περιβάλλοντα που πολλές φορές "φταίγαμε" για τον τρόπο που ένιωθαν οι άλλοι. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Κλασσική ελληνική οικογένεια... Μάθαμε να την αγαπάμε, μα δεν είναι αψεγάδιαστη... Έχει πολλά ψεγάδια.

Φαντάζομαι πως οι άνθρωποι που έχουν δεχτεί ψυχολογικό πόλεμο και εκφοβισμό (στο σχολείο, στην οικογένεια, οπουδήποτε) για πράγματα που δεν μπορούσαν να ελέγξουν είναι οι ίδιοι που θα εφαρμόσουν πρώτοι πρώτοι τον παραπάνω κανόνα. Είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν. Μιλώντας για τον εαυτό μου, έχω δεχτεί αρκετό bullying στο σχολείο και έτσι έμαθα από μικρός πως έφταιγα χωρίς να ξέρω το γιατί. Μέρες και βράδια ολόκληρα περάσανε και έσπαγα το μυαλό μου να προσπαθώ να βρω πού είχα κάνει λάθος, γιατί δεχόμουν τόσο πόλεμο. Και κάποια στιγμή απλά συνειδητοποίησα ότι δεν είχα κάνει κανένα λάθος. Κάθε άλλο. Ήμουν άψογος χαχα! Προσπαθούσα πάντα να γίνομαι καλύτερος, ήμουν ευγενικός, στοργικός με τους φίλους μου και αγαπούσα αληθινά (Όλοι έχουμε κάνει λάθη στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, με τους φίλους μας, με τους δικούς μας ανθρώπους και εννοείται δεν αναφέρομαι σε αυτά. Αναφέρομαι στους λόγους για τους οποίους δεχόμουν τόσο bullying και πραγματικά δεν είχα κάνει τίποτα για να το προκαλέσω). 

Επίσης έχω ακούσει αμέτρητες ιστορίες, από δικούς μου ανθρώπους και μη, που δέχονταν ψυχολογικό πόλεμο από την οικογένειά τους. Παιδιά που γεννήθηκαν σε οικογένειες με αδιάγνωστους γονείς, που φόρτωναν τα βάρη τους στα παιδιά τους και έπειτα ζητούσαν και τα ρέστα. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά έχουν φτάσει τα πενήντα+ και εξιστορούν όποτε έχουν την ευκαιρία τα αγκάθια που τους έχουν καρφώσει οι ίδιοι τους οι γονείς. Πρόσφατα άκουσα μια γνωστή μου να συζητάει τα καμώματα της δικιάς της μάνας που άσχημη την κατέβαζε, κοντή την ανέβαζε. Όλα τα "κακά" που η ίδια δεν μπορούσε να δεχτεί για τον εαυτό της τα πρόσαπτε στο κορίτσι της που δεν έφερε καμία ευθύνη για το ανάστημά του (το οποίο δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κανένα, τι να κάνουμε, άλλοι είμαστε κοντοί, άλλοι είμαστε "μετρίου" αναστήματος, κι άλλοι ψηλοί, ποιο είναι το ζόρι μερικών μερικών) αλλά και τον τρόπο με τον οποίον έβλεπε τον εαυτό της στον καθρέφτη και έπειτα την κόρη της. Αν είναι ποτέ δυνατόν μάνα να φωνάζει το παιδί της άσχημο. 

(Κάτι τέτοια εγώ ακούω και με πιάνει ταράκουλο. Η μόνη δικαιολογία αυτής της μάνας είναι ότι αυτή την στιγμή πλησιάζει τα 80, είναι "παλαιάς κοπής" και άρα κουβαλάει τέτοιες πεπερασμένες αντιλήψεις. Αλλά μάτια μου, σήμερα είμαστε στο 2020. Και είναι χρέος μας να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει αντικειμενική ομορφιά. Όλοι είμαστε εν δυνάμει όμορφοι ή άσχημοι σε διαφορετικά μάτια. Δεν είναι λοιπόν δουλειά ΚΑΝΕΝΟΣ να σχολιάζει με τρόπο απρεπή την εξωτερική σου εμφάνιση. Να πάει μια βόλτα απ' τον καθρέφτη του και απ' τον ψυχοθεραπευτή να δει τι θα κάνει με την ασχήμια της ψυχής του). Μεγάλη παρένθεση μου βγήκε τελικά. 

Όταν λοιπόν κάποιος σε κατηγορεί για κάτι στο οποίο δεν φέρεις ευθύνη, μην το πάρεις μέσα σου. Κάτσε με τον εαυτό σου και σκέψου: Φταίω πραγματικά για αυτό; Φέρω ευθύνη που δεν συναντώ τις προσδοκίες κάποιου άλλου; Γιατί παίζει κι αυτό! Έρχεται ο άλλος και σου λέει: δεν είσαι αυτός/η/ο που περίμενα. Με απογοήτευσες. Μπορούσες και καλύτερα! Μην το κάνεις αυτό, δεν είναι ωραίο. Άλλαξε το ένα, άλλαξε το άλλο. Μην μιλάς τόσο, γιατί μίλησες όταν δεν έπρεπε, γιατί δεν σκέφτεσαι λογικά (λογικα= σε ελεύθερη μετάφραση= *όπως εγώ*) Γιατί δεν σκέφτεσαι όπως εγώ λοιπόν; Γιατί δεν σκέφτεσαι όπως οι άλλοι; Γιατί δεν τους ικανοποιείς όλους και το άρρωστο εγώ τους που θέλει να έχει πάντα δίκιο; Οέοοο; 

Βάλ'τα κάτω λοιπόν και δες τι σε συμφέρει να κρατήσεις από την επίκριση του άλλου και τι σε συμφέρει να αποβάλεις. Σκέψου το μυαλό σου σαν έναν κήπο με τα πιο όμορφα φυτά του κάμπου. Σου πήρε χρόνια να τα καλλιεργήσεις. Πονάς τον κήπο σου. Έχεις στερηθεί εσύ ο ίδιος νερό για να τον ποτίσεις. Δεν θα αφήσεις τώρα τα ζιζάνια και τα παράσιτα να έρθουν να σου κατασπαράξουν προσπάθειες και ιδρώτα χρόνων. Έχεις κάνει δουλειά με τον εαυτό σου, και άρα με το μυαλό σου. Έχεις κάνει ό,τι περνάει από το χέρι σου για να το κρατήσεις ισορροπημένο, για να του παρέχεις ασφάλεια και κατανόηση. Εκεί το χάνουν όμως τα ζιζάνια της ζωής μας.... στο θέμα της κατανόησης! 

Δεν κατανοούν ότι δεν σκεφτόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Και επειδή ακριβώς αποτυγχάνουν να κατανοήσουν, δεν έχουν δηλαδή την ενσυναίσθηση και μια υποτυπώδη αντίληψη να καταλάβουν ότι δεν φταίνε οι άλλοι για τα ζόρια που τραβάνε οι ίδιοι, έρχονται και ξεσπούν πάνω σου και τότε αρχίζουν τα "κατηγορώ"! Και εσύ να νιώθεις σαν να έχεις τον κήπο σου στο κέντρο μιας μεγάλης φωτιάς και να μην ξέρεις πώς να τον σώσεις, τι να πρωτοπάρεις μαζί σου, σε ποιο σημείο της πύρινης σφαίρας καίει λιγότερο ώστε να μπορέσεις να πηδήξεις από πάνω... 

Μην αφήνεις κανέναν λοιπόν να σε κατηγορεί όταν δεν φταις. Πολλοί βέβαια δεν περιμένουμε τα "κατηγορώ" των άλλων... ξεκινάμε μόνοι μας να πετάμε βέλη στον εαυτό μας. Και αυτό γίνεται συνήθως όταν δεν πετυχαίνουμε κάτι που θέλαμε. Ξεκινάμε τα "Τι χαζός που είμαι; Καλά, δεν μου 'κοβε λίγο παραπάνω; Αν είχα διαβάσει καλύτερα... Αν είχα δουλέψει περισσότερο... Αν δεν περίμενα τόσο καιρό για να το κάνω, ίσως και να τα είχα καταφέρει.. Αν το ένα, αν το άλλο...Αν-άσα δεν καταφέρνεις να πάρεις με την θηλιά που έδεσες γύρω απ' τον λαιμό  σου μόνος/η/ο σου! 

Κάτι που με βοηθάει εμένα όταν τέτοιες άσχημες σκέψεις έρχονται και ζουζουνίζουν σαν μέλισσες στο μυαλό μου είναι να σκέφτομαι τα εξής: Από την μια μεριά, απέτυχα. Ναι, απέτυχα! Δεν φοβάμαι να το παραδεχτώ. Συμβαίνει! Και στις καλύτερες οικογένειες μάλιστα! Απέτυχα και το λούζομαι. Δεν το χειρίστηκα όπως έπρεπε και απέτυχα. Αλλά δεν με κατηγορώ. Γιατί ό,τι όφειλα να κάνω, το 'κανα. Θα μπορούσα να τα είχα πάει καλύτερα; Έχω τέτοιο δείγμα από το παρελθόν μου που να μου λέει ότι μπορώ και καλύτερα; Σίγουρα! Αλλά δεν είναι ώρα να το ανασύρω... γιατί πολύ απλά είναι άσχετο με την περίσταση. Σε κάθε άλλη περίπτωση, θα ήμουν άλλος, θα το είχα χειριστεί αλλιώς. Αλλά τώρα είμαι αυτός που είμαι, και στοιχηματίζω πως και τον χρόνο να πήγαινα πίσω, πάλι με τον ίδιο τρόπο θα τα 'κανα όλα. Και θα "αποτύχαινα" και πάλι! 

Από την άλλη μεριά όμως, δεν απέτυχα. Απλά μπορούσα να πράξω μέχρι εκεί που έπραξα... Στην συγκεκριμένη φάση, δεν μπορούσα να δώσω κάτι παραπάνω. Ίσως δεν έπρεπε. Ίσως το σύμπαν να έχει ένα καλύτερο σχέδιο για μένα. Πιστεύω ακράδαντα πως όλα γίνονται για κάποιο λόγο. Δεν τον ξέρω τον λόγο τώρα, αλλά σε λίγο καιρό θα καταλάβω. Κάτι καλύτερο με περιμένει και ίσως να με βοήθησε που δεν τα κατάφερα τώρα. Έπαθα και έμαθα, πήρα το μάθημά μου, πήρα την εμπειρία. Ξέρω τι να κάνω την επόμενη φορά. Και είμαι σίγουρος ότι οι μικρές μου "αποτυχίες" με προετοιμάζουν για τις μετέπειτα επιτυχίες μου. Είμαι καλά, είμαι υγιής, υπάρχει ισορροπία στις σκέψεις μου. 

Αυτό να είχαμε μάθει να το λέγαμε από μικροί πριν κοιμηθούμε το βράδυ, πόσο πιο εύκολα θα ήταν τα πράγματα; Θα απενοχοποιούσαμε πολλά από όσα μας κρατάνε δέσμιους καταστάσεων που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, ούτε να αλλάξουμε. Τώρα όμως που γνωρίζουμε, είναι καλό να κρατάμε το μυαλό μας καθαρό και να το προσέχουμε. Η κοινωνική πίεση είναι μεγάλη, ο κόσμος γύρω μας όλο μας ζητάει πράγματα, θέλει να μας πιέσει για να του δώσουμε, θέλει πάντα κάτι παραπάνω, ποτέ δεν είναι ευχαριστημένος με αυτό που του δίνουμε. Εμείς όμως έχουμε την ευκαιρία να διαφυλάξουμε τον εαυτό μας και να προσέξουμε τις ανάγκες του. Μπορούμε να υψώσουμε ασπίδα στα "κατηγορώ" των άλλων και όταν ακούμε τα χτυπήματα από τα βέλη που μας ρίχνουν, να θυμόμαστε ότι είναι αρκετά ώστε εμείς να συνειδητοποιούμε ότι ένα ακόμα βέλος με τοξότη τον ίδιο μας τον εαυτό απλά δεν χρειάζεται... Δεν χρειάζεται να πιέζουμε κι εμείς τους εαυτούς μας. Φτάνει η πίεση από παντού. Εμείς δεν πιέζουμε. Εμείς αγαπάμε. 

Σήμερα λοιπόν πάρε την ευκαιρία και πες όχι! Δεν θα δεχτώ τις κατηγορίες κανενός όταν δεν έχω φταίξει πουθενά. Ωστόσο, δεν θα με πιέσω ξανά ώστε να πιστεύω στο τέλος ότι φταίω. Σήμερα αλλάζω σελίδα. Σήμερα φταίω μόνο για όσα λάθη έχω κάνει εγώ...

Lionder xx

Photo by Gabrielle Henderson on Unsplash