Τα πρότυπα ομορφιάς είναι φτιαχτά

Για κάποιο λόγο που δεν μπόρεσα ποτέ να μάθω, οι άνθρωποι είχαν πάντα την ανάγκη να ορίζουν και να καθορίζουν το "σωστό" σε μια κοινωνία. Μπορώ να υποθέσω ότι αυτό συνέβαινε για να μπορεί να επικρατήσει μια τάξη και κάποιου είδους δικαιοσύνη, ώστε όλοι να υπακούν τους ίδιους νόμους και όλοι να τιμωρούνται με την ίδια τιμωρία όταν εγκληματούν. Τι γίνεται όμως όταν αυτή η ανάγκη για επίτευξη της τάξης παρενέβη και σε θέματα τα οποία δεν επηρεάζουν κάπως ούτε την δικαιοσύνη και την νομοθεσία μιας κοινωνίας, ούτε τίποτα; Είναι θέματα ανούσια, θα έλεγα, και ένα από αυτά είναι τα πρότυπα ομορφιάς. 

Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου ο κόσμος γύρω μου είχε διαμορφωθεί με συγκεκριμένους κανόνες και κώδικες συμπεριφοράς οι οποίοι εξαρτιούνταν...από το ποιος είσαι. Ή μάλλον για να το θέσω πιο σωστά: από το ποιος έτυχε να γεννηθείς! Κι έτσι όλοι άρχισαν να υιοθετούν αυτές τις συμπεριφορές, να τις μοιράζονται, να τις περνούν από γενιές σε γενιές, για να φτάσουμε τελικά να υπακούμε άγραφους (στην κυριολεξία όμως) νόμους για -τι- παρακαλώ πολύ; Για το σώμα μας! *κάπου εδώ να μπει δραματική μουσική* 

Για το σώμα μου, λέει; Τι εννοεί ο ποιητής; Ότι επειδή τυχαίνει να έχω έναν συγκεκριμένο σωματότυπο θα πρέπει να είμαι πιόνι μιας συγκεκριμένης κοινωνίας που θα ορίζει την εκάστοτε συγκεκριμένη συμπεριφορά που θα πρέπει να έχω, συν ή μείον μερικά κιλά, συν ή μείον μια στραβή μύτη, συν ή μείον μια διαστρεβλωμένη λογική; Δηλαδή για να καταλάβω καλά: αλλάζω κατηγορία (σαν την εθνική Ελλάδος) κάθε φορά που αλλάζει η εμφάνισή μου; 

(Να σας λύσω την απορία από τώρα: Όχι! Δεν είμαι κολόνα για να μου βάζουνε ταμπέλες κι ούτε ποδοσφαιρική ομάδα για να αλλάζω κατηγορία κάθε λίγο και λιγάκι. Είμαι άνθρωπος. Με τα όλα μου, τα μισά μου, τα λίγα και τα πολλά μου) 

Βαρέθηκα τους ανθρώπους που τα θέλουν ΌΛΑ ΊΔΙΑ! 

Τυχαίνει να γνωρίζω πολλά άτομα που έχουνε μάθει πως ένας συγκεκριμένος τρόπος ζωής είναι και ο σωστός. Για παράδειγμα, σχολείο-πανεπιστήμιο-οικογένεια, ένας αέναος κύκλος που κλονίζει κατά πολύ τα ελληνικά μυαλά, και γιατί όχι, εφόσον οι ίδιοι που επιλέγουν αυτόν τον τρόπο ζωής είναι ευχαριστημένοι. Τα πράγματα όμως ξεφεύγουν όταν αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβάλουν στους άλλους τον δικό τους τρόπο ζωής ως τον ορθό, τον ηθικό, τον αξιοπρεπή. 

Γύρω γύρω όλοι, στην μέση ο Μανώλης η σημερινή εισαγωγή και ακόμα δεν έχω φτάσει στο θέμα. 

Αυτό που προσπαθώ να πω στις παραπάνω παραγράφους είναι ότι οι άνθρωποι τείνουμε να βρίσκουμε μια συγκεκριμένη πορεία, την περπατημένη μας, την πορεία που θεωρούμε σωστή και αλάνθαστη και ανάλογα την θέση μας σε μια κοινωνία καταφέρνουμε (άθελα ή ετσιθελημένα, που έλεγε κι ένας φίλος) να την περάσουμε και στους άλλους. Αυτό γίνεται με τα πρότυπα ομορφιάς αιώνες τώρα. Αυτό όμως που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι ανάλογα την εποχή, αλλάζουν και αυτοί οι άγραφοι κανόνες που λέγαμε πιο πριν. Και είναι φυσικό, γιατί ζούμε σε έναν κόσμο που κινείται κι αλλάζει συνεχώς. 

Αυτό λοιπόν που θεωρούσαμε άσχημο χθες μπορεί να είναι το όμορφο σήμερα και το σημερινό πρότυπο ομορφιάς να θεωρείται παντελώς αντιαισθητικό αύριο. Βλέπε γυναίκες με παντελόνια και πούρα στο στόμα στον 19ο αιώνα και δες τώρα τι σιγουριά και σεβασμό βγάζουν οι ίδιες γυναίκες, και το παράπτωμά τους;.... είχαν γεννηθεί σε λάθος εποχή! Το ίδιο παρατηρούμε σε έργα τέχνης της Αναγέννησης που απεικονίζουν πάλι σώματα γυναικών, που σήμερα σύμφωνα με μερικούς-μερικούς, ή μερικές μερικές, "χαλάνε την αισθητική της παραλίας..." 

Λίγους μήνες πριν είχα μια συζήτηση με έναν γνωστό μου για το πρότυπο του υγιούς σωματότυπου. Κατά την γνώμη του, υπάρχει ο ανδρικός και αντίστοιχα ο γυναικείος μέσος σωματότυπος που οι άνθρωποι θα έπρεπε να ακολουθούμε για να είμαστε "υγιείς", ή πιο υγιείς από ό,τι είμαστε. ΕΝΑΣ δηλαδή σωματότυπος που είναι ο αποδεκτός και το "επιστημονικά" υγιές παράδειγμα προς μίμηση, για να θεωρούμαστε καλά στην υγεία μας. Κατά την γνώμη μου τώρα, δεν μπορεί να το χωρέσει ο νους μου ότι 7 δισεκατομμύρια άτομα πάνω στην γη πρέπει να ακολουθούν ΕΝΑ πρότυπο σώματος για να θεωρούνται υγιείς, ή... όμορφοι, ή... για να μην συνοδεύονται από εκφράσεις "παραπάνω ή παρακάτω".  

(Τι εννοείτε, αγαπητέ μου, "παραπάνω κιλά"; Παραπάνω από τι; Από ποιον; Έτσι είναι το σώμα μου. Τι εννοείται παραπάνω από το κανονικό; Ποιο είναι το κανονικό ας πούμε; Αυτό που έχετε εσείς; Και γιατί να είναι αυτό το κανονικό κι όχι το δικό μου; Εφόσον είμαι μια χαρά στην υγεία μου! Ποιο είναι το μέσο σώμα και ποια η εξαίρεση στον κανόνα; Σταματήστε να προβάλετε την οπτική σας πάνω στους άλλους!!!) 

Ένας συγγενής με τον οποίο είχα μια παρόμοια συζήτηση υποστήριζε πως τα κιλά πια είναι και θέμα αισθητικής... και πως ένα παχύ σώμα δεν είναι αισθητικά ωραίο...

Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε οι άνθρωποι είναι ότι ο κόσμος δεν έχει πλαστεί για τον καθένα μας ξεχωριστά. Αντιθέτως, ζούμε όλοι στον δικό μας ξεχωριστό κόσμο, στην δική μας φούσκα, και οι δικοί μας κανόνες δεν πάει να πει ότι ισχύουν και στον κόσμο των άλλων. Αυτό λοιπόν που ορίζουμε εμείς ως "αισθητική", δεν πα'να λέμε ότι θέμε, δεν είναι τίποτα παραπάνω από την αισθητική ΜΑΣ. Κανενός άλλου! Η αισθητική είναι καθαρά υποκειμενική. Η δική σου αισθητική μπορεί να μην συμπίπτει με την δική μου και άρα τα πρότυπα ομορφιάς ΣΟΥ να μην είναι τα δικά μου πρότυπα ομορφιάς. Άρα που καταλήγουμε;; Ότι τα πρότυπα ομορφιάς....είναι ανύπαρκτα. 

Όχι πως δεν υπάρχουν....υπάρχουν και μας έχουν κάνει και την ζωή δύσκολη. Αλλά υπάρχουν μονάχα στα σκονισμένα μας μυαλά που έχουν το ίδιο σκεπτικό και ακολουθούν τους ίδιους κανόνες από όταν γεννηθήκαμε. Και μιλάω για τα μυαλά, τους ανθρώπους που δεν εξελίσσονται -δεν εξελίσσουν την σκέψη τους, δεν αναλύουν τα ερεθίσματά τους, δεν αποκωδικοποιούν τους κανόνες που υπακούν τόσα χρόνια, δεν αναρωτιούνται αν αυτοί οι κανόνες έχουν την παραμικρή ουσία... 

Τίποτα δεν έχει ουσία σε αυτήν την ζωή και ταυτόχρονα όλα έχουν ουσία για εμάς. 

Εμείς δίνουμε αξία στις παραδόσεις, στις αντιλήψεις, στους άγραφους κανόνες μιας κοινωνίας. Εάν οι κανόνες αυτοί βολεύουν εμάς, τους κρατάμε. Αν μας ξινίζουν, τους πετάμε. Όμως όλα είναι φτιαχτά! Τα έχουμε φτιάξει εμείς για να νιώθουμε πως ανήκουμε κάπου. Έχουμε πει ότι οι λεπτοί άνθρωποι μπορούν να φοράνε τα τάδε ρούχα, ενώ οι παχουλοί δεν μπορούν. Έχουμε πει ότι οι γυναίκες μπορούν να φορούν τα τάδε κοσμήματα ενώ οι άνδρες απαγορεύεται, και απειλείται μάλιστα κι ο ανδρισμός τους (πού το βάζεις αυτό;). Έχουμε φτιάξει, κι έχουμε διαιωνίσει, απόψεις και ιδεατά που μας καταπιέζουν και στην ουσία, δεν χρειάζεται παρά μόνο να τα αποβάλλουμε, για να εξαφανιστούν μια για πάντα. Τότε μόνο θα συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπήρχαν ποτέ. 

Τα πρότυπα ομορφιάς για μένα είναι επικίνδυνα, δεν προσφέρουν πουθενά και δεν χρειάζονται. Δεν γουστάρω να ζω σε έναν κόσμο όπου όλοι είμαστε ίδιοι, πώς το λένε. Μ'αρέσει η διαφορετικότητα, τη γιορτάζω την διαφορετικότητα του άλλου, το γεγονός ότι είμαστε μοναδικοί... Όλη μου την παιδική ηλικία πάλευα με δαίμονες. Μου έλεγαν "φάε κι άλλο, είσαι σαν οδοντογλυφίδα", "κοίτα τα μπράτσα σου που κολυμπάνε στο μανίκι του κοντομάνικού σου", "μην φορέσεις γυαλιά σε εκείνη την εκδήλωση, κι ας μην βλέπεις καλά. Αφού δεν σου πάνε", "ίσιωσε τις μπούκλες σου, πώς πετάγονται έτσι, πάρε την ισιωτική και κάψ'τα τρίχα τρίχα μέχρι να γίνεις άνθρωπος", "δεν έχεις λεφτά για να είσαι στην τελευταία τάση της μόδας. Κάτσε σε μια γωνιά και μην πηγαίνεις κοντά στα κουλ παιδιά". Τόσοι δαίμονες κι όλοι είχαν κάτι να μου πουν, δεν με άφηναν ποτέ. Όταν συνειδητοποίησα ότι οι περισσότεροι δαίμονες ήταν φίλοι και συγγενείς μου που χωρίς να το καταλάβουν προσπαθούσαν να με βάλουν στον ασβέστη για να πάρω την μορφή όλων των άλλων των μπετών που θεωρούνταν "τοίχοι" εκείνοι την εποχή, φρίκαρα. Αλλά μετά την φρίκη έρχεται η συνειδητοποίηση. Και αυτή μου έμαθε πως όσα νόμιζα πως με έκαναν "όμορφο", ή "αποδεκτό", ήταν ένα μεγάλο ψέμα. Αποδέχτηκα τον εαυτό μου όταν αποδέχτηκα ότι στα μάτια των άλλων μπορώ να είμαι εν δυνάμει όμορφος, και εν δυνάμει άσχημος. Αλλά στα δικά μου μάτια, ήμουν αυτός που ήθελα να είμαι. 

Και στο τελευταίο ερώτημα του μηνύματος που μου πρότεινε να μιλήσω για τα πρότυπα ομορφιάς, το οποίο είναι αν θα ήταν δυνατή μια κοινωνία χωρίς την ύπαρξη κατευθυντήριων γραμμών για το τι είναι ωραίο, έχω να πω: γιατί να μην είναι; 

Η μεγαλύτερη μου ευχή είναι να σφύζουμε από δυο πολύ σημαντικά πράγματα: αγάπη και υγεία. Αγάπη και από τους άλλους, αλλά προπάντων αγάπη από εμάς για εμάς, για τον ίδιο μας τον εαυτό. Και αν είμαστε υγιείς, έχει καλώς. Αν πάλι δεν είμαστε, δικό μας πρόβλημα. Δεν είμαστε παράδειγμα τρόπου ζωής κανενός. Ζούμε για εμάς και θα ζήσουμε όπως θέλουμε. Τελεία και παύλα. Όλα τα άλλα που νομίζουμε πως ξέρουμε... είναι φτιαχτά. Εμείς ορίζουμε το όμορφο, το αισθητικά ωραίο, το σωστό... για εμάς. Εμείς είμαστε εμείς....

και οι άλλοι είναι οι άλλοι. 

Lionder xx

Photo by Sharon McCutcheon on Unsplash